Begrip of eer voor Indië-veteranen onacceptabel
NRC, Arthur Graaff, 10 augustus 2018
Vertegenwoordigers van de Nederlandse regering doen er goed aan geen Indië-veteranen meer te herdenken, vindt Arthur Graaff.
Op 14 augustus herdenkt de Tweede Kamer de Japanse capitulatie. Kamervoorzitter Khadija Arib leidt deze herdenking. Op 15 augustus volgt de openbare herdenking in Den Haag en op 1 september de zeer omstreden herdenking van de Indië-veteranen bij het Nationaal Indië-monument 1945-1962 in Roermond. Die heeft Arib vorig jaar bijgewoond.
Drie organisaties en enkele publicisten en wetenschappers hebben Arib per brief verzocht om afstand te nemen van het koloniale verleden in Indië/Indonesië en het Nederlands militair optreden van 1945 tot 1950 niet te eren. Tot de mede-ondertekenaars behoren onder meer professor Abram de Swaan en voorvechter van mensenrechten Jeffry Pondaag.
Arib nam eerder deel aan herdenkingen van de slavernij (Keti Koti) en van de Holocaust. Dat is prima, en de logische volgende stap is dan ook afstand nemen van het kolonialisme dat Nederland in Azië zo’n vijf eeuwen lang bedreef.
Gruwelijk optreden
Maar mevrouw Arib hield in 2016 op 14 augustus een toespraak vol begrip voor de Nederlandse soldaten in Indonesië. Hun optreden verliep echter gruwelijk, zoals we nu weten dankzij uitmuntende wetenschappelijke studies zoals die van Rémy Limpach uit 2016, De brandende kampongs van Generaal Spoor, vergelijkbaar met een kant-en-klaardossier van de officier van justitie: wie, wat, waar, wanneer en waarom.
De beruchte, moorddadige kapitein Westerling maar ook zijn opperbevelhebben Spoor, plus diens medewerkers, zoals de aanklager Felderhof en de gouverneur van Mook, en uiteraard de regeringen, krijgen in deze studie de negenhonderd pagina’s tellende optelsom gepresenteerd van brandstichtingen, roof, verkrachtingen, martelingen en executies. Een web van systematische maar verhulde oorlogsmisdaden, vaak bedreven door onervaren jongens van nog geen negentien jaar, zo uit de dorpen achter Amersfoort, Vught of Westerbork geplukt.
Zeker: onervaren, maar ook dan blijf je verantwoordelijk als je iemand berooft, martelt of executeert – en natuurlijk blijft de bevelhebber dat ook, en de minister. De regering heeft echter die wandaden nooit willen erkennen, laat staan betreuren.
Verhelderend boek
Drie maanden terug verscheen opnieuw een verhelderende studie, van journalist Piet Hagen, getiteld Koloniale oorlogen in Indonesië – 1024 pagina’s documentatie van vijfhonderd militaire acties in vijfhonderd jaar Nederlands-Indisch kolonialisme. Een onmisbare aanvulling, vooral voor aanhangers van de VOC-mentaliteit.
De voorganger van Kamervoorzitter Arib, Anouchka van Miltenburg, maakte in 2015 openlijk haar excuses in een soortgelijk geval. De Antifascistische Oud-Verzetsstrijders Nederland/Bond van Antifascisten (AFVN/BvA) had bij haar geklaagd omdat zij de Nederlandse militairen in Indië/Indonesië in haar speech op 14 augustus had verheerlijkt. Zij stelde hen op één lijn met de verzetsmensen uit de Tweede Wereldoorlog. Onbegrijpelijk en verwerpelijk.
Dan punt twee: vorig jaar bezochten Kamervoorzitter Arib en toenmalig staatssecretaris van Volksgezondheid Martin van Rijn de zogenaamde ‘Nationale Indië Herdenking’ van de Indische veteranen in Roermond, bij het standbeeld van Spoor. Daar staan ook gedenktekens voor de 6.000 omgekomen Nederlandse militairen in Indië/Indonesië.
Nog een keer miskenning
Daar komen hun oude maten op 1 september aanstaande opnieuw bijeen om de geschiedvervalsing te bestendigen, en de ware slachtoffers, de vrouwen, kinderen en bejaarden uit dorpen als Rawagede, nog een keer te miskennen, en hun weer excuses en troost te onthouden.
Maar ook om daar de omerta van de daders te bekrachtigen, met als vaste afwezige klokkenluider Joop Hueting, de ex-luitenant die in 1969 op nationale televisie zijn eigen Indische wandaden opbiechtte, en daarna zo bedreigd werd dat hij naar België emigreerde.
Generaal buiten dienst Hein Scheffer, voorzitter van het veteranenplatform, vertelde ons in een recent gesprek dat hij de Indië-veteranen niet wil afwijzen, zolang geen van hen als oorlogsmisdadiger veroordeeld is. Ook ons argument dat er toen vijfhonderd Nederlandse ex-SS’ers in Indië konden dienen, vond bij hem geen weerklank. Maar de ruim drieduizend Indische dienstweigeraars kregen twee tot drie jaar gevangenisstraf.
Onacceptabel
Alles bij elkaar opgeteld is begrip of eer voor de Indië-veteranen en de bijeenkomst in Roermond onacceptabel voor alle mensen ‘van goeden wille’ en de slachtoffers van het kolonialisme. En van hen leven er nog vele duizenden, vooral in Indonesië.
In Roermond wordt de laatste officiële staatsuiting van onderdrukking, racisme en discriminatie herdacht. Zei minister Ben Bot in 2005 al niet daarover, namens de regering maar nogal verhuld, dat Nederland zich toen aan de verkeerde kant van de geschiedenis bevond?
—
Arthur Graaff is woordvoerder namens de AFVN/BvA. Mede ondertekend door Stichting Comité Nederlandse Ereschulden.
