Nederlandse Onderzoekster: Het onderzoek is niet bedoeld om de Indonesische geschiedschrijving te veranderen

Detiknews, 20 september 2017, door: Danu Damarjati

Nederland start een onderzoek naar de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog. Stemmen die dit niet steunen komen uit de hoek van historici. Men is bang dat Nederland de geschiedschrijving van Indonesië zal veranderen.

Volgens Nederlandse historici zal het onderzoek getiteld ‘dekolonisatie, het geweld en de oorlog in Indonesië, 1945-1950’ op verschillende plaatsen in Indonesië worden uitgevoerd. [Gebeurtenissen] op Sumatra, Java, Kalimantan, Sulawesi, en Bali zullen nader worden onderzocht. “De definitieve selectie staat nog niet vast, maar dit zijn de gebieden die we voorlopig hebben gekozen,” vertelt projectcoördinator Ireen Hoogenboom op woensdag 20 september 2017.

Er zijn drie Nederlandse instellingen die dit onderzoek gaan uitvoeren: het KITLV, het NIOD en ook het NIMH. Zij verklaren samen te werken met betrokken Indonesische onderzoekers maar niet met de Indonesische regering. “Het is geen onderzoek tussen twee overheden, het zal enkel plaatsvinden op academisch niveau,” aldus Ireen.

Voor dit project dat 4.1 miljoen euro gaat kosten zal het Nederlandse team samenwerken met onderzoekers van de Gadjah Mada Universiteit (UGM). Zij hebben de mogelijkheid om zelf onderzoekers te selecteren. “Er zal 1 onderzoeker per gebied worden aangesteld. UGM gaat de dialoog begeleiden tussen Nederlandse en Indonesische onderzoekers, vanaf Nederlandse kant gaan we ons daar niet in mengen. Zij gaan de Indonesische onderzoekers coördineren om van hun onderzoek verslag uit te brengen in een aparte boekpublicatie of wetenschappelijk stuk, “zo licht Ireen toe.

Het onderzoek, dat ook zal gaan over de wreedheden tijdens de Bersiap-periode vlak na de Japanse bezetting, zegt onafhankelijk te zijn, ook al worden de drie instellingen die dit onderzoek gaan uitvoeren gefinancierd door de Nederlandse overheid. De [onafhankelijkheid van het] onderzoek zal ook gewaarborgd worden door een Wetenschappelijke Adviesraad. Er zal ook geluisterd worden naar de reacties op het onderzoek vanuit de samenleving.

Via deze weg reageert Ireen op de uitspraken van [de Indonesische] historicus Rushdy Hoesein die verbonden is aan de Universitas Indonesia (UI.) Hij is bang dat het onderzoek de Indonesische geschiedschrijving zal veranderen. Rushdy denkt dat Nederland zal blijven ontkennen dat 17 augustus 1945 de datum van de Indonesische onafhankelijkheid is. Hij vreest dat het onderzoek de Nederlanders zal steunen om te blijven vasthouden aan de onafhankelijkheidsdatum van 27 december 1949, zoals ze voorheen altijd hebben gedaan. Maar Ireen verklaart dat dit onjuist is: “Dit onderzoek heeft niet als doel om de geschiedschrijving van Indonesië te veranderen en al helemaal niet om 17 augustus mee te ontkennen, ik hoop dat ik meneer Rushdy Hoesein kan overtuigen.”

De onderzoeksresultaten van dit wetenschappelijk project zullen niet gebruikt worden om de houding van Nederland tegenover Indonesië in het verleden te rechtvaardigen en het is ook niet bedoeld als ondersteuning van de huidige politieke houding van de Nederlandse regering. Zoals bekend was de Nederlandse aanwezigheid in de archipel een koloniale bezetting waarvan Indonesië zichzelf bevrijdde. Tijdens de eerste euforie in 1945 en 1946, vlak na het uitroepen van de onafhankelijkheid, vonden tijdens de Bersiap talloze wreedheden plaats. “Doel van dit onderzoek is om uit te zoeken (in hoeverre dat kan) wat er is gebeurd en waarom het is gebeurd en dus niet om het goed te praten of om een politiek standpunt in te nemen”, aldus Ireen.

Marjolein van Pagee, een andere Nederlandse onderzoekster (alsmede oprichter van de Stichting Histori Bersama,) wees eerder op het gebrek aan Indonesische deelnemers in dit onderzoek. Zij vroeg zich ook af waarom het Comité Nederlandse Ereschulden (K.U.K.B.) buitengesloten is en ze vermoedt dat dit in verband staat met de rechtszaken die K.U.K.B. aanspande tegen de Nederlandse Staat die nu het onderzoek financiert. In deze rechtszaken worden vergoedingen geëist van de Nederlandse regering voor het bezetten van Indonesië. “Dit historisch onderzoek zegt onafhankelijk te zijn. Toch wordt juist K.U.K.B. niet betrokken in dit onderzoek. Terwijl er duidelijk een relatie is tussen het onderzoeksproject ‘Getuigen en Tijdgenoten’ en K.U.K.B., aangezien zij beiden data [verzamelen] van Indonesische getuigen ,” vertelt ze. Het deelproject ‘Getuigen en Tijdgenoten’ valt onder het grote onderzoek en focust op het verzamelen van verhalen van degenen die de dekolonisatie-oorlog hebben meegemaakt. Onderzoekers nodigen hen uit om hun oorlogservaringen te delen.