Verklaring Histori Bersama met betrekking tot de acties van Annelot Hoek en haar man Ewout van der Kleij
Op 25 februari 2022 publiceerde One World het artikel ‘Wat kan Indonesië juridisch met Ruttes ‘diepe excuses’? Het artikel is geschreven door Fitria Jelyta, een freelancejournalist van Indonesische afkomst en voorzitter van Histori Bersama. In reactie daarop dient de Nederlandse historica Anne-Lot Hoek op 26 februari een klacht in bij de redactie van One World. Volgens haar bevat het artikel onjuiste informatie, omdat er in de inleiding staat dat ‘de onderzoekers’ van het onderzoeksproject Onafhankelijkheid, dekolonisatie, geweld en oorlog in Indonesië, 1945-1950 de term ‘oorlogsmisdaden’ doelbewust niet hebben gebruikt.
Hoek, die zelf meedeed aan het onderzoek, is ontevreden over deze zin. Ze stelt dat hiermee onterecht de suggestie wordt gewekt dat alle onderzoekers achter de keuze stonden om de term te vermijden. In haar e-mail licht ze toe dat ze intern kritiek heeft geuit op de beslissing om ‘oorlogsmisdaden’ te vermijden. Als bewijs verwijst ze naar haar boek De Strijd om Bali waarin ze de term inderdaad niet schuwt.
In haar klacht aan de redactie van One World verwijt ze Jelyta niet objectief te zijn. Zij is volgens haar geen onafhankelijke journaliste omdat ze voorzitter is van Histori Bersama, een organisatie die het op haar persoonlijk gemunt zou hebben.
Boek presentatie november 2021
Hoek doelt op de publicatie van een korte video op de website van Histori Bersama, met beelden van haar boekpresentatie in november. In de begeleidende tekst op onze website legden we de link tussen haar boek en haar deelname aan het door de overheid gefinancierde onderzoek. Hoewel ze moeilijk kon ontkennen dat ze eraan mee had gedaan, was ze verontwaardigd over het feit dat wij suggereerden dat haar Bali-onderzoek deels was gefinancierd door het onderzoeksproject. Als reactie op het plaatsen van de video blokkeerde ze HB-oprichter Marjolein van Pagee op Facebook en stuurde daarop een boze e-mail aan Fitria Jelyta waarin ze dreigde juridische stappen te zullen nemen tegen haar en de stichting. Ze zorgde er ook voor dat we genoodzaakt waren het korte filmpje van onze website te verwijderen.
Instagram story
In haar e-mail aan One World beschuldigt Hoek Jelyta ervan dat ze haar voor “bitch” had uitgemaakt. Het is alsof ze de redactie wil zeggen dat Jelyta een onbetrouwbare journalist is waar niet mee te werken valt.
Hoek negeerde echter de context waarin het woord werd gebruikt: een Instagram-story, geen formeel artikel. Op sociale media is het vrij gebruikelijk om informele, populaire taal te gebruiken. In dit geval reageerde Jelyta op het feit dat Nederlandse onderzoekers nooit uitleggen dat de studie slechts werd gefinancierd als manier om de K.U.K.B.-rechtszaken te stoppen. Zij reageerde niet positief op Hoeks boekpresentatie omdat zij daarin wel verwees naar K.U.K.B.-voorzitter Jeffry Pondaag als een belangrijke stem, maar de rechtszaken loskoppelde van de financiering van het onderzoeksproject.
Hoek negeerde de open brief van Pondaag en Pattipilohy
In 2017 sloot Anne-Lot Hoek zich aan bij het onderzoeksproject. Op die keuze kwam ze niet terug toen twee Indonesiërs, Jeffry Pondaag en Francisca Pattipilohy, hun bezwaren uiten in een open brief aan de regering. HB-oprichter Marjolein van Pagee steunde de brief en zorgde voor een Engelse en Indonesische vertaling. Zo groeide Histori Bersama uit tot het platform voor de critici van het onderzoek.
Met dit project is geen echte verantwoordelijkheid genomen voor 1945-1949, gezien de staat de juridische claims bleef afwijzen die Indonesische oorlogsslachtoffers indienden via Pondaag’s organisatie.
In een privégesprek met Van Pagee liet Hoek zich ooit ontvallen dat ze zich als deelnemend onderzoeker ongemakkelijk voelde bij de kritiek. Ze zei ook dat ze het project “natuurlijk” niet openlijk kon bekritiseren omdat ze er deel van uitmaakte.
Dit is natuurlijk niet waar, ze had er elk moment uit kunnen stappen om zich alsnog bij de critici aan te sluiten. Het betekent eerder dat Hoek op dat moment, mogelijk uit vrees haar positie te verliezen, niet klaar was om klokkenluider te worden. Willens en wetens bleef ze onderdeel uitmaken van het onderzoeksteam en besloot ze de brief te negeren, inclusief de twee Indonesiërs die hem hadden geschreven.
OVT-radio 1
In haar klacht tegen One World stelt Anne-Lot Hoek dat Jelyta heeft nagelaten te benoemen dat zij zich kritisch had opgesteld in een uitzending van OVT radio 1. Met andere woorden, ze vindt Jelyta’s onvolledig omdat ze haar geen erkenning gaf voor het feit dat ze haar collega-onderzoekers had bekritiseerd. Hoek concludeert dat, omdat Jelyta de discussie op radio 1 niet noemde, ze dus geen objectieve en onafhankelijke journalist is.
De redactie van One World verdedigt Jelyta en concludeert dat ze eerlijk, correct en waarheidsgetrouw te werk is gegaan. Wel heeft de redactie een kleine aanpassing gedaan aan de betreffende zin uit de inleiding. Het woord ‘onderzoekers’ is nu vervangen door ‘het onderzoek’.
De man van Anne-Lot Hoek bestookt collega Jelyta
Hiermee is de zaak niet afgerond. Een paar dagen later krijgt Jelyta een telefoontje van een collega-journalist van De Kanttekening. Hij vertelt hoe de man van Anne-Lot Hoek, Ewout van der Kleij, contact met hem had opgenomen in een poging Jelyta te ‘cancelen’.
Net als zijn vrouw beweert Van der Kleij dat Jelyta geen objectieve en onafhankelijke journalist is. Als voorzitter van Histori Bersama wordt Jelyta volgens hem beïnvloed door HB-oprichter Marjolein van Pagee die jaloers zou zijn op het succes van zijn vrouw. Van der Kleij reduceert het tot een persoonlijke kwestie en spreekt niet over de grotere, politieke context van het onderzoek en de reden waarom de video van de boekpresentatie op Histori Bersama was gedeeld.
Volgens Van der Kleij heeft zijn vrouw hen nooit iets misdaan, hij verdenkt Van Pagee ervan dat zij Jelyta ervan overtuigd heeft dat Anne-Lot Hoek kapot moet. Hij beweert dat zij haatmails hebben gestuurd naar de opdrachtgevers van zijn vrouw.
Dit is een regelrechte leugen; wij hebben geen haatmails gestuurd aan welke opdrachtgever dan ook. In feite is het andersom. Zowel Van der Kleij (door contact op te nemen met de collega van Jelyta) als Hoek (door e-mails te sturen naar One World) proberen haar te belemmeren in haar werk als journalist.
De echtgenoot van Hoek verwijst ook naar de Instagram-post van Jelyta en dat ze zou hebben gezegd dat Hoek geen onderzoek mag doen in haar geboorteland Indonesië. Van der Kleij beklaagt zich over het feit dat zijn vrouw bereid was met Jelyta te praten maar dat laatstgenoemde alleen in gesprek wilde gaan als ze erover kon schrijven voor De Kanttekening. (De werkelijkheid is dat Hoek toen al gedreigd had met juridische stappen.) Van der Kleij schrijft ook dat Jelyta, die Indonesisch is, niet meer over Indonesië zou mogen schrijven omdat ze niet objectief is, hij vindt dat de hoofdredacteuren van De Kanttekening hiervan op de hoogte gesteld moeten worden.
Van der Kleij verzekert Jelyta’s collega dat als de redactie van De Kanttekening maatregelen tegen haar wilde nemen, hij en zijn vrouw bereid zijn hun medewerking te verlenen.
Hoe het werkelijk zit kan worden geverifieerd op basis van de e-mailwisseling tussen Anne-Lot Hoek, Fitria Jelyta, Marjolein van Pagee en de redactie van One World. De screenshots van de intimidatiecampagne van Ewout van der Kleij, en zijn berichten aan de journalist bij De Kanttekening zijn in het bezit van Jelyta. Een selectie van de e-mails hebben we op onze website gepubliceerd.
Statement Histori Bersama
Door contact op te nemen met de werkgevers van Jelyta, zijn zowel Anne-Lot Hoek als haar man Ewout van der Kleij een intimidatiecampagne gestart om Fitria Jelyta, een kritische Indonesische stem in Nederland, het zwijgen op te leggen.
In hun aantijgingen suggereert het stel dat de publicaties van Histori Bersama, Jelyta en Van Pagee persoonlijke aanvallen zijn op Anne-Lot Hoek. Dit is niet het geval. Aan het werk van andere deelnemende onderzoekers hebben we eveneens aandacht besteed. Onze prioriteit is het aankaarten van de systematische racistische uitsluiting van Indonesische kritische stemmen in Nederland. We vinden het werk van K.U.K.B. en Jeffry Pondaag erg belangrijk, inclusief zijn keuze om het onderzoeksproject samen met Francisca Pattipilohy te bekritiseren. Door deel te nemen aan het project koos Hoek een kant in 2017. Zij droeg vrijwillig bij aan een onderzoek dat werd gefinancierd door de Nederlandse overheid om de juridische acties van K.U.K.B. te belemmeren.
Histori Bersama veroordeelt de acties van zowel Anne-Lot Hoek als haar man. In plaats van te reflecteren op haar keuze zich bij het onderzoek aan te sluiten, waarvoor zij salaris heeft ontvangen, kiest ze ervoor om kritische Indonesiërs lastig te vallen. Al die jaren negeerde ze de open brief van Pondaag en Pattipilohy, die uitgebreide kritiek bevat met betrekking tot waarom het onderzoek koloniaal en niet onafhankelijk is. Gezien de brief en de initiatiefnemers ruim vier jaar zijn buitengesloten en genegeerd, vinden wij het ongepast dat Hoek nu zelf klaagt over buitensluiting door ons. In plaats van de open brief te noemen en te vertellen hoe Pondaag en Pattipilohy’s verzet is verzwegen en genegeerd door de Nederlandse mainstream media, draagt Hoek bij aan de buitensluiting. Ze maakt het nog erger door de zaak om te draaien alsof haar onrecht is aangedaan. Als ze echt om (raciale) uitsluiting geeft en ook vindt dat de waarheid boven tafel moet komen, waarom kwam ze dan nooit in opstand tegen het onrecht dat Pondaag en Pattipilohy, en alle critici van het onderzoek, is aangedaan? Nu beklaagt ze zich over dat wij, een kleine organisatie, haar acties onder de aandacht brengen en haar confronteren met de gevolgen van haar eigen keuzes.
Samenvattend gaat dit niet zomaar over persoonlijke issues tussen individuen. Het buitenspel zetten van Pondaag en Pattipilohy, en de mensen die hen steunen, betreft een structureel probleem. De reactie en houding van Anne-Lot Hoek en haar man zijn niet uitzonderlijk. Wij zien het als onze verantwoordelijkheid om jullie bewust te maken van wat er met kritische Indonesische stemmen in Nederland gebeurt.
—
Bekijk ook:
Fitria Jelyta responds to the book publication of Anne-Lot Hoek